Dokumenty

Personalkarte -

„karta osobowa” jeńca wojennego potwierdzała jego rejestrację na stanie stalagu. Zawierała oprócz personaliów i numeru obozowego (zmienianego przy przyjęciu do innego obozu) informacje o dacie i miejscu wzięcia do niewoli, przydziale wojskowym, zawodzie, stanie zdrowia, adresie bliskich. Kolejne oznaczenia stalagów oraz numery obozowe były nanoszone w prawym górnym rogu karty.

Karta osobowa więźnia obozu jenieckiego, Stalag 318, 344 Łambinowice, Stalag IVB (Műhlberg-Elbe)

Karta osobowa była znormalizowana i „podążała” za jeńcem przy skierowaniu go do innego stalagu lub oflagu. Przechowywano ją w kartotece, jeniec mógł wejść w jej posiadanie dopiero po przejęciu obozu przez aliantów lub po ucieczce niemieckiego personelu. W tym konkretnym przypadku mamy do czynienia z kartą osobową młodocianego (Jugendlicher) żołnierza Armii Krajowej – powstańca warszawskiego, który trafił najpierw do obozu jeńców wojennych w Łambinowicach (Stammlager 344, 318), a następnie do Stalagu IVB (Műhlberg-Elbe).

Na odwrocie karty znajdują się adnotacje o skierowaniu jeńca do pracy w ramach komanda roboczego (K.D. Chemnitz) i o nazwie jego zakładu pracy.

Międzynarodowe prawo dotyczące jeńców wojennych zezwalało bowiem na kierowanie więzionych żołnierzy do pracy, pod warunkiem jednak, że nie była to praca ponad ich siły i nie wiązała się z prowadzeniem wojny. Nie mogli więc jeńcy pracować w zakładach zbrojeniowych, przy budowie umocnień, na poligonach, przy transporcie amunicji itd. W rzeczywistości reguły te często łamano. Tak np. w przypadku powstańców warszawskich w Chemnitz w fabryce części do pocisków V1 zatrudniono grupę akówek, a w Goslar w hucie szkła, gdzie trafili młodociani jeńcy, wytwarzano szklane płaszcze do min, kadłuby samolotów itd.